شنبه ۰۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
میزگرد دین و وقایع ۱۴۰۱:
محمدحسین نظری، خبرنگار:یکی از جنبه‌هایی که در ماه‌های گذشته درباره حوادث ۱۴۰۱ در گفتگو‌ها کمتر به آن پرداخته شده، سویه‌های دینی این حوادث بوده است. سوال این است که آیا پایگاه‌های دینی و دین به‌مثابه مرجع بیرونی نسبتی با این حوادث داشت و آیا از رفتارها، شعار‌ها و مواضع لیدر‌ها و کنشگران این حوادث می‌توان نکته‌ای در این باره استنتاج کرد؟ آیا حوادث اخیر به معنی گرایش عموم جامعه ایران به بی‌دینی است؟ برای پاسخ به این سوالات سراغ محسن صبوریان، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران و جبار رحمانی عضو هیات‌علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم رفتیم. مشروح این نشست را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
کد خبر: ۳۸۷۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۱
محمد محمودی‌کیا:
تلاش برای بهبود روابط فی‌مابین ایران و عربستان هر چند طی ماه‌های اخیر و با میانجی‌گری طرف‌های ثالث منجمله عراق، بر روی خط خبری رسانه‌ها و نیز گفت‌وگوهای مقامات سیاسی دو کشور قرار داشت، سرانجام پس از چندین دور مذاکرات فشرده میان مقامات عالی‌رتبه دو کشور در چین نهایی شد تا فضای سرد انسداد در روابط این دو کشور رو به گرمی نهد. این مهم به نظر واجد تأثیر گسترده و قابل‌توجهی بر ساخت فضای سیاسی و نیز مناسبات حاکم بر آن خواهد بود.
کد خبر: ۳۸۷۰۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۰
رفع توقیف کتاب اسلام‌گرایی؛
کتابی با محتوای اسلام‌ستیزانه منتشر و بنا به دلایلی از بازار کتاب جمع‌آوری می‌شود و پس از پنج ماه رایزنی بدون هیچ‌گونه جرح و تعدیلی و تنها با افزودن مقدمه‌ای کوتاه و ساده‌انگارانه مجدداً روانه بازار می‌شود. در این بین بر ما پوشیده است که این رایزنی‌ها با دفتر توسعه کتاب چگونه به فرهنگ مدارا انجامیده است؟ آیا گستره فرهنگ مدارا شامل انتشار کتاب‌هایی هم می‌شود که انقلاب اسلامی ایران را جنبشی فاشیستی می‌خوانند؟ آیا وزارت ارشاد سابق سازوکار ممیزی را صرفاً برای نمایش سرپا نگه داشته بود؟ رفتار دوگانه مسئولان وقت وزارت ارشاد در توقیف و رفع توقیف کتاب‌ها ممکن است بهترین حربه برای تبلیغ و برجسته‌شدن کتاب‌هایی اینچنینی در فضای عمومی باشد. درست در زمانه‌ای که جریان‌های اسلام‌ستیزی و اسلام‌هراسی توسط رسانه‌های معاند در بخش‌های وسیعی از جهان تبلیغ می‌شود، انتشار چنین کتاب‌هایی چه توجیهی دارد؟
کد خبر: ۳۸۱۹۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۳
عدنان فلاحی؛
تمکّن و تخصص نولته در بررسی جنبش‌های سیاسی طبعاً او را به این مهم سوق می‌دهد که بررسی جنبش اسلام‌گرایی رادیکال، بدون عطف نظر به تولد اسراییل و جنبش صهیونیسم، ناقص و ابتر خواهد بود. فلذا تمرکز بر جنبش ناسیونالیسم یهودی (صهیونیسم) و گذری به تاریخ تحولات نزاع اعراب و اسراییل، بخش بزرگی از حجم کتاب را به خود اختصاص می‌دهد.
کد خبر: ۳۷۷۵۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۰
معرفی کتاب؛
کتاب الگو‌های دموکراسی ایرانی به همت سید ابراهیم سرپرست سادات عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی توسط انتشارات دانشگاه به چاپ رسیده است.
کد خبر: ۳۷۵۰۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۱
جامعه شناسی شهر؛
میثم سفرچی در اثر درخشان خود، «تجاری سازی و مصرف‌گرایی»، کوشیده تا در پرتو یک کار تجربی درباره مال‌ها و مصرف‌کنندگان، نظریه‌ای بدیع درباره فهم تحولات تهران نئولیبرالی ارایه دهد. به جرات می‌توان گفت این جدی‌ترین تلاش جامعه‌شناسی انتقادی برای به‌کار بستن میانجی‌مند «نقد نئولیبرالیسم» در حوزه مباحث «جامعه‌شناسی شهر» با بهره‌گیری از ایده‌های درون اسلام سیاسی، به عنوان نیروی حاکم بر دستگاه سیاست‌گذاری کشور است.
کد خبر: ۳۷۲۱۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۶
بیژن عبدالکریمی:
در یک چنین شرایطی برخی از «افراد معلوم الحال» به سهولت به خود اجازه می‌دهند که با پنهان شدن در پس گفتمان انقلاب یا با گرفتن ژست اسلام‌گرایی (اما به نحو مطلق بیگانه از اسلام) یا با تمسک با دلایل صوری اداری و بوروکراتیک فضای عمومی جامعه را تیره و تار ساخته، احساسات دانشجویان، اساتید و اصحاب تفکر و دانشگاه و به تبع آن احساسات کل جامعه را، که با بحران‌هایی بسیار زیاد دست به گریبانند، تحریک سازند.
کد خبر: ۳۷۱۱۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۴
چطور منتقدی باشیم؟
شرط حداقلی برای حقانیت اعتراض -نه حق اعتراض - رعایت قانون و انجام وظیفه است. به زبان ساده تر، یعنی اینکه عضو یک سازمان و یا حتی یک شهروند عادی در کار خود مرتکب دزدی و تقلب نشود. زشتی عمل استادی که دزدی علمی می‌کند و مقالات این و آن دانشجو را تصاحب می‌کند و نام خود را در ابتدا یا میان نویسندگان تحمیل می‌کند، از دزدی که از دیوار بالا می‌رود، کمترتر نیست. چراکه در کار او هیچ کاریکاتور و حتی نسخه بدلی از شجاعت (تهور) وجود ندارد. کار او نهایت دزدی و تقلب و فریب و ریا است و به علم و دانشگاه و تمام ارزش‌ها بسی بیش از دزد به معنای متعارف و سنتی ضربه می‌زند.
کد خبر: ۳۷۰۹۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۳
محمد علی عسگری؛
روشنفکران دینی پیش از انقلاب مرتکب یک اشتباه ناخواسته و بزرگ شدند که اگر از آن درس‌های کافی گرفته نشود می‌تواند به شکلی دیگر دوباره تکرار گردد. هنوز فراموش نکرده ایم که در دهه‌های چهل و پنجاه با رونق گرفتن و گسترش فعالیت گروه‌های مارکسیستی برخی از روشنفکران مسلمان نیز بر آن شدند تا به اسلام لباسی نو پوشانده و هم تراز با گفتمان مسلط آن روزگار از آن دفاع کنند. درهمین پیوند بودکه یک باره سخن از ایده ئولوژی اسلامی، تشکیلات و سازماندهی حزبی، جامعه بی طبقه توحیدی، حاکمیت جبری و تاریخی طبقه مستعضف، دیالکتیک توحیدی، رهبری امت و تعمیم امامت، اقتصاد توحیدی و بانکداری اسلامی و ... سخن به میان آمد.
کد خبر: ۳۶۹۷۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۷
در گفتگو با صادق حقیقت؛
تفاوت روشنفکری دینی و نواندیشی دینی در این است که روشنفکران دینی، چون عقل متجددانه را حجت می‌دانند نیازی به اجتهاد به شکل حوزوی ندارند، اما نواندیشان دینی در گفتمان اصولگرایی معتقدند که اجتهاد ابزار فهم است بنابراین اگر من می‌گویم که جهاد ابتدایی در اسلام وجود ندارد طبق صناعت فقه باید استدلال کند که چرا وجود ندارد.
کد خبر: ۳۶۷۰۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۵
برجام و دستهای بسته؛
قصد در پیش گرفتن هیچ موضع گیری تائیدی یا تکذیبی در خصوص برجام را نداریم. اما برایمان قابل قبول نیست که بگذاریم منافع ملی و گام دوم انقلاب، بازیچه جریانات و یارکشی‌های سیاسی شود. اگر مصوبات مجلس بد است، سریعا باید لغو شده و عذرخواهی هم صورت پذیرد. اگر خوب است، نباید اجازه نالیدن داد. دنیا در حال استقرار نظام حکمرانی تخصصی و فعالیت شبکه‌ای در جزیی‌ترین موضوعات و حوزه‌های خود است و ما متاسفانه هنوز دست از بازی‌های کور سیاسی و هرم گرایی حکومتی و حاکمیتی نکشیده ایم. در گام دوم انقلاب، مسلما اجازه بازی با منافع ملی، انقلابی و دینی، به منفعت اندیشان داده نخواهد شد.
کد خبر: ۳۶۴۹۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۰
وقتی نئولوژیسم‌ها ما را گیر می‌اندازد!
سارا شریعتی با اشاره به ابهامات موجود درباره نام‌گذاری و مفهوم‌پردازی کتاب مانند اسلام سیاسی، پسااسلامگرایی و ... گفت: ما با جریاناتی که نام‌گذاری‌های آن‌ها ریشه در تاریخ و فرهنگ دارند ارتباط بهتری برقرار می‌کنیم، اما وقتی نام‌گذاری‌ها ریشه در تاریخ و فرهنگ ندارند دچار ابهام می‌شوند و می‌دانیم که برای این ابهام‌ها بهای گزافی داده‌ایم.
کد خبر: ۳۶۳۷۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۷
نشست نقد و بررسی کتاب «پسااسلامگرایی»؛
آصف بیات، نویسنده کتاب «پسااسلامگرایی» معتقد است: تلقی جدید از رابطه اقتصادی و اجتماعی و رابطه بین قدرت بر کنش‌های جدید اجتماعی و فرمی که ما داشتیم، تأثیرگذار بوده است و کشور‌های اسلامی نیز تحت‌الشعاع قرار گرفته‌اند که موجب پسااسلامگرایی شد؛ پس نمی‌توان ظهور پسااسلامگرایی را از بستر تاریخی و اجتماعی و اقتصادی آن که بستر جدیدی است، جدا کرد.
کد خبر: ۳۶۳۷۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۶
روایت تاریخ؛
روایت تاریخ، روایت داستان وار وقایع نبوده و باید از دریچه تفکر و فلسفه، همچنین از زاویه دید علوم سیاسی و جریان شناسی و جریان یابی‌ها بدان نگریست. کشوری که به تاریخ توجه ندارد، ریشه‌های تفکر جریانی نخواهد داشت و کشور فاقد جریان شناسی‌های فکر، قادر به تمدن سازی نیست. در برنامه سوره شبکه چهار سیما، مسعود دیانی با یعقوب توکلی در مورد سرمایه‌داری اموی و وجوه سرمایه‌دارانه حکمرانی و زندگی بنی امیه گفتگو می‌کند. صحبت‌هایی که ارزش چندین بار شنیدن با نگاه آگاهی یابی از تاریخ سیاسی اسلام، آسیب شناسی جریان حاکمیت اسلامی از منظر‌های شاخص‌های انتصابات نادرست و اتحاد نامناسب سیاست با اقتصاد را دارد.
کد خبر: ۳۵۵۵۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۷
رهبران طالبان؛
رهبران اصلی طالبان در افغانستان شامل شش شخصیت مهم است که هدایت این گروه را بر عهده دارند و از سال ۲۰۰۱ فعالیت‌های اصلی این گروه که حالا می‌خواهد «حکومت اسلامی» تشکیل دهد را سامان می‌دهند.
کد خبر: ۳۵۵۲۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۵
سیدجواد میری؛
اصطلاح فمینیسم اسلامی درست نیست بلکه فمینیسم اسلامیستی درست است که این نوع از فمینیسم اسلامیستی خوانش‌های مختلفی دارد. اسلامیسم حداقل ۵ خوانش در عصر معاصر دارد. اسلامیست با خوانش لیبرالی، فقاهتی، سوسیالیستی، دموکراتیک و سلفی.
کد خبر: ۳۵۲۹۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۹
نشست روایت قرن؛
سیصد و هشتاد و یکمین نشست تخصصی کارشناسی جبهه انقلاب اسلامی روایت قرن با حضور «زین العابدین جعفری» , جامعه شناس با موضوع «مدرنیته و هویت جدید جوان ایرانی در یک سدۀ اخیر» برگزار شد.
کد خبر: ۳۵۲۱۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۳
گفتگو؛
گرچه شاید نقش مسائل قومیتی در افغانستان، به ویژه در جریان اتّفاقات اخیر، بیش از عوامل دیگر باشد، امّا به نظر می‌رسد که برخی تحلیل‌های رایج درباره طالبان و ارتباط با آنان بر پایه مفهوم «اسلام‌گرایی» انجام می‌گیرد. امّا به نظر می‌رسد این مفهوم به ویپه درباره طالبان آنچنان که شایسته است مورد بررسی قرار نگرفته. گفت‌وگوی حمیدرضا تمدّن با محمّد مسجد جامعی، دیپلمات و سفیر اسبق ایران در واتیکان و مراکش به این مسأله و همچنین ابعاد گوناگون ارتباط ایران با طالبان پرداخته است.
کد خبر: ۳۵۱۷۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۳۱
گفتگو با دکتر ابراهیم توفیق؛
در گفتگویی که با دکتر ابراهیم توفیق صورت گرفته است، ابعاد داخلی و خارجی نظریه ایرانشهری و ارتباط این دو سطح تا حد ممکن روشن شده است و به پیامد‌های اجرایی شدن این نظریه در روابط منطقه‌ای ایران پرداخته شده است. در خصوص مفهوم ایران بزرگ فرهنگی و تمایز آن با ایران سیاسی و از جایگاه ایران در نظم جدید خاورمیانه و وضعیت آشوبناک آن بررسی انجام شده است.
کد خبر: ۳۳۶۴۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
حجت‌الاسلام جهانگیری تبیین کرد
عضو هیئت علمی دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی با اشاره به دو رویکرد پیدایشی و پرورشی تفسیر سیاسی از قرآن اظهار کرد: در تعریف پیدایشی فقط مسئله‌ها از قرآن استخراج و بررسی می‌شود، اما در تعریف دوم مسئله‌ها از دانش سیاسی بیرون می‌آید؛ لذا در تفسیر‌هایی مانند سنگلجی، قطب، رشیدرضا و خرقانی بیشتر می‌خواهند مسئله‌های قرآنی را از منظر سیاسی ارزیابی کنند، اما در نگاهی دقیق‌تر درباره دموکراسی، شورا و مشارکت مدنی بحث می‌شود.
کد خبر: ۳۱۸۲۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۰۱